Ten tijde van de Tweede Golfoorlog (1990-1991) was Simon Hammelburg de drijvende kracht achter het bijzondere project ‘Shalom from Holland’, bedoeld om de Israëlische bevolking een hart onder de riem te steken. Lees hier zijn herinneringen aan deze tijd.
Als woorden konden doden
De mijne doen dat vaak
Dan had je geen raketten nodig
Met een nucleaire taak
Als de doden konden spreken
In Boedapest en Praag
Dan werden zij monddood gemaakt
Het antwoord op de vraag
Wie er gelijk heeft ligt in ‘t midden
En het midden demonstreert
In opdracht van een vijand
Van een vriend, of omgekeerd
De herfst van je leven heeft altijd een seizoen
De Hongerwinter, afgezaagde bomen in ‘t plantsoen
De korte, Praagse lente, die uit het oosten kwam
De lange, hete zomer met een dode op de Dam
Als westen- en de oostenwind gaan botsen, wordt beweerd
Dan wordt de lucht een gas dat zo maar explodeert
Ergens in het midden, waar eens de waarheid lag
Maar waar die is gebleven
Dat weten zij alleen die niet meer leven
En die zwijgen… als het graf.
Simon Hammelburg
Voor de meeste mensen beperkt herdenken zich tot de avond van 4 mei: twee minuten gespannen stilte en kleurrijke kransen rondom het Nationaal Monument op de Dam. Het plechtstatig beieren van de robuuste Bourdonklok en het ijle trompetgeschal van het ceremoniële ‘The Last Post’ over de weidse Waalsdorpervlakte. Maar bij de laatste overlevenden van de Holocaust en hun nageslacht dreunt de impact van deze traumatische gebeurtenis nog altijd luid door in hun alledaagse leven.
Voor wie dat goed wil kunnen begrijpen is ‘Van binnen is alles stuk – Herinneringen van vernielde generaties‘, de indringende roman van Simon Hammelburg, gebaseerd op verhalen van Holocaustoverlevenden en hun kinderen, verplichte leeskost: niet alleen voor onze generatie, maar zeker ook voor de jongere generaties. Herdenken gaat door: niet alleen op 4 mei maar alle dagen van het jaar!
HERINNERINGEN VAN VERNIELDE GENERATIES
‘De kracht van Hammelburg ligt in het onzegbare.’ – Trouw
‘Een tot tranen toe roerende bevrijding.’ – NRC
De tekst van het lied Ze zijn er nog staat voorin mijn boek Van binnen is alles stuk – Herinneringen van vernielde generaties. Het nummer schreef ik eind jaren zeventig. In 1980 namen Ron Klipstein, Jaap Dekker en ik het op in een geluidsstudio voor de NCRV-TV. Het toenmalige programma Hier en Nu besteedde een volledige uitzending aan het boek Mijn Jodendom, samengesteld door Dick Houwaart. Artikelen van Joden die toen bekend waren. Ik mocht ook meedoen. Omdat vijfenveertig minuten praten veel was, besloten we mijn lied op te nemen en dat in die uitzending te gebruiken.
The new third revised English edition of Simon Hammelburg’s highly acclaimed novel Broken on the Inside – The War Never Ended, in a pretty cover designed by Anat Ratzabi and published by Aspekt, is available now from all major bookstores!
